Zondagochtend, stralende hemel, buitenkansje! Vorige week belandde ik in de kleinste deelgemeente van Dendermonde. Ik volgde er de Mespelwegel langs de oevers van de Dender en wat verderop de Oude Dender, vandaag niet meer dan een slingerende beek in het meersengebied. In deze post neem ik je mee naar Mespelare voor een wandeling van iets meer dan 7 km in de Beneden-Dendervallei.
In de armen van de Dender (en van Mespel)
Mespelare ligt op een droge rug langs de westrand van de Dendervallei, tussen het Aalsterse Gijzegem en het Dendermondse Oudegem. Met slechts een 500-tal inwoners is het dorp de kleinste deelgemeente van Dendermonde (maar niet het ‘kleinste dorp’; die eer valt te beurt aan Vlassenbroek). Archeologische vondsten bewijzen nochtans dat de ruimere omgeving van Mespelare al heel vroeg een sterke aantrekkingskracht uitoefende op de mens. Begrijpelijk, zo vlak bij de Dender. Ook heeft het haast onooglijke dorpje één van de best bewaarde Romaanse kerkjes uit de streek.
De naam Mespelare, voor het eerst vermeld in 899 als Mespilarios, zou een samentrekking zijn van mispel en het toponiem -lare, dat teruggaat tot het Oudnederlandse hlæri, ‘bosachtig moerassig terrein’. ‘Mispelbomen in een drassige gebied’ dus. Al bestaat er ook een sage over het ontstaan van het dorp die ik jullie niet wil onthouden. Volgens dit middeleeuwse verhaal ontmoette Reinout, zoon van heer Aymon van Dendermonde en één van de vier heemskinderen, op een dag de beeldschone bosnimf Mespel. De jongelui werden verliefd, van het één kwam het ander en eervolle Reinout beloofde te trouwen met de intussen zwangere Mespel. Alleen was dit buiten papa gerekend. Heer Aymon verbood het contact tussen de tortelduifjes. Niettemin bleef Reinout bij zijn nimf en hij kreeg een stuk onvruchtbaar land van zijn vader. Het koppel bouwde er een kasteel, was vruchtbaarder dan het land en kreeg meer dan honderd kinderen die werden vernoemd naar Mespel en het dorp Mespelare vormden.
Dat ‘onvruchtbare land’ maakt vandaag deel uit van natuurgebied Beneden-Dender, dat beheerd wordt door Natuurpunt. De Sint-Aldegondekerk met haar ommuurde kerkhofje is de startplaats van de Mespelweg wandelroute, maar via de Singelweg daal je al snel af naar de oevers van de Oude Dender vooraleer je uitkomt bij de Dender zelf.
Natuurlandschap Beneden-Dender
De Beneden-Dendervallei tussen Aalst, Lebbeke en Dendermonde, is een open natuurlandschap van maar liefst 850 hectare dat bestaat uit de deelgebieden Bellebroek, Hannaerden, Wiestermeers, Hoekske en Hogedonk. Er lopen verschillende wandelroutes doorheen het gebied. Mijn keuze viel op de Mespelwegel die je vanaf het kerkplein in Mespelare eerst langs de oevers van de Oude Dender, vervolgens de Dender zelf en tenslotte Hogedonk brengt.
Hogedonk dankt zijn naam aan zeven lage zandheuvels, zogenaamde ‘donken’, ontstaan tijdens de laatste ijstijd, toen hevige winden het zand op hopen naar het binnenland bliezen. Het is een gevarieerd rivierlandschap met vochtige meersen, rietvelden en stukjes bos, doormidden gesneden door de Dender. Sinds de 13de eeuw onderging de kronkelende Dender enkele kanalisaties om rivierbochten weg te werken. Langs de linker- en rechteroever van het gekanaliseerde gedeelte (vandaag zo’n 65km lang) loopt de Oude Dender als een meanderende beek die onder andere de vochtige meersen van Hogedonk voedt.
In de drassige weilanden maken landbouwers gebruik van een uitgebreid netwerk van afwateringssloten. De oude Dendermeanders en de talijke grachten en poelen, maken het gebied tot een bijzonder waardevolle biotoop voor allerhande fauna en flora. Zo is Hogedonk bijvoorbeeld een hotspot voor amfibieën en in de zomer vind je langs de slootkanten bijzondere planten zoals de poelruit en moerasspirea.
2,5 km langs het jaagpad
Wandelen langs het water, het is niet overal gelijk. Jaagpaden — als in ‘geasfalteerde mini-snelweggetjes die je deelt met wielertoeristen’ — vermijd ik liefst op mijn natuurwandelingen. Soms is het echter onvermijdelijk, zoals op de Mespelwegel waar je letterlijk omarmd wordt door de Dender en haar uitlopers. Gelukkig is de Denderoever wel bijzonder mooi. Op die zonnige zondagmorgen vond ik die 2,5 km langs het jaagpad, in goed gezelschap, dan ook niet zo erg.
Toch was ik blij dat ik het jaagpad kon verlaten om natuurgebied Hogedonk in te duiken. Want, laat ons eerlijk zijn, zonder dat stukje authentieke groen had de Mespelwegel wandelroute deze blog niet gehaald. Op deze wandeling van 7,3 km leg je zo’n 34 % af langs onverharde paden, 30 % langs het jaagpad en zo’n 36 % langs kleine straatjes. Laat je door die percentages niet afschrikken: de onverharde (vaak drassige) stukken op deze wandeling zijn de moeite meer dan waard.
Omwille van het geasfalteerde jaagpad geef ik de Mespelwegel geen ⭐, toch is het een wandeling die ik nog ga maken. Natuurgebied Beneden-Dender en dan meer specifiek Hogedonk, verdient die ster zeker wel. Ik vond de wandeling via Natuurpunt, maar ik heb gezien dat ook Pasar dezelfde route aanbiedt. Hoewel de Mespelwegel in principe bewegwijzerd is, vond ik de plakaatjes niet altijd terug (al kan dat natuurlijk ook mijn fout zijn). Het kan in ieder geval geen kwaad om de route op kaart bij de hand te hebben.
Tot slot nog even dit: in een bosje langs de Denderstraat bevindt zich een broedkolonie van blauwe reigers. Je zal wel zien … en horen!
Praktisch
Bronnen: Inventaris Onroerend Erfgoed, Natuurpunt
Ik kwam op mijn route geen obstakels tegen. Blijf echter steeds alert. Ik kan niet verantwoordelijk gesteld worden voor onvolledige en/of niet accurate routebeschrijvingen. Ik kan in geen geval aansprakelijk gesteld worden voor enig direct of indirect verlies, schade of letsel voortkomend uit of verbonden aan het gebruik van deze website. Vind je mijn foto’s mooi? Fijn! Wil je foto’s van mijn blog gebruiken? Vraag dan eerst om toestemming!