Of ik de hyacinten in het Raspaillebos al gezien had? Meer had ik niet nodig om terug te keren naar één van mijn favoriete bossen. En ik vond er zowaar een route die ik nog niet gewandeld had! Wie deze blog een beetje volgt, weet dat ik mijn hart verloren heb aan de heuvels van de Vlaamse Ardennen. Maar toen ik vorig jaar, op één van mijn favoriete wandelroutes, de grens met het Pajottenland overstak, was ook dat een instant crush. Sindsdien keerde ik al een paar keer terug naar de zachte glooiingen in het Toscane van de lage landen. Deze week trok ik opnieuw naar Galmaarden, waar de Vlaamse Ardennen overvloeien in het Pajottenland, voor een wandeling met een knipoog naar de streekgebonden traditie rond Sint-Paulus: de Pauwelwandeling. In deze post vertel ik je waarom deze knooppuntenroute van iets minder dan 10 km van mij een ⭐ krijgt.
De heilige Paulus, ofte Pauwel
Geraardsbergen heeft ‘krakelingen’, Brakel heeft ‘geutelingen’ en Galmaarden heeft, wel, ‘pauwelbroodjes’. Deze eeuwenoude traditie zou dateren uit een tijd waarin de streek ten prooi viel aan de pest en andere ziekten. Volgens de overlevering verscheen op de feestdag van Sint-Paulus (25 januari) een ruiter op een wit paard. Deze man deelde kleine roggebroodjes uit, waarna de ziekten wonder boven wonder bezworen leken. Sindsdien wordt dit ritueel waarbij ‘de Pauwel’ broodjes rondstrooit over de menigte elk jaar herhaald. Meer info over dit authentieke folkloristische feest dat onlosmakelijk verbonden is met Galmaarden vind je op deze site.
De Bosberg en zijn bossen
Julius Caesar had het al in zijn De Bello Gallico over het ‘Silva Carbonnaria’ of ‘Kolenwoud’, een verwijzing naar de houtskool nodig voor de productie van ijzer. Over de eeuwen heen raakte dit Gallische oerbos sterk versnipperd en nam het danig in oppervlakte af. Naast onder andere het huidige Zoniënwoud en het Kravaalbos, maakte ook het bossencomplex gevormd door het Raspaillebos, Moerbekebos, Karkoolbos en Kluysbos ooit deel uit van het grote Kolenwoud.
Een deel van het bovengenoemde bossencomplex ligt op een heuvelrug te Geraardsbergen en Galmaarden, waar de Vlaamse Ardennen vlotjes overgaan in het Pajottenland. Het gebied wordt doorsneden door een steile kasseiweg en gaat op de top van de Bosberg over in een oude Romeinse Heirbaan, bekend als de laatste beklimming van de Ronde van Vlaanderen, “alleen voor échte Flandriens”.
Het Raspaillebos op de flanken van de Bosberg is de ideale plaats om de Pauwelwandeling aan te vatten. Het bronbos combineert de steile hellingen van de Vlaamse Ardennen met de iets zachtere glooiingen van het Pajottenland. De vele bospaden slingeren zich tussen dichte bossen of langs bredere, bloemrijke dreven. Een tapijt van blauwe kousjes was er echter nog niet, maar dat maakten wilde narcissen, bosanemoontjes, paarse schubwortel, kleine maagdenpalm en slanke sleutelbloempjes meer dan goed. En binnenkort zullen ook de bloesems van de daslook dat rijtje vervoegen.
Milieu- en natuureducatief centrum De Helix
Op de Pauwelwandeling maak je niet alleen kennis met het bijzondere, reliëfrijke boslandschap, maar ook met het omliggende netwerk van veldbosjes, oude meidoornhagen, struwelen, houtkanten, knotwilgen, holle wegen en, niet in het minst, prachtige vergezichten over de Markvallei.
Eens voorbij het Raspaillebos, wandel je langs milieu- en natuureducatief centrum De Helix. Het centrum stimuleert en ondersteunt educatie en vorming rond milieu, natuur en duurzame ontwikkeling en is zeker een bezoekje waard. Naast allerhande activiteiten (een kort blotevoetenpad, een belevingstuin, een arboretum, displays en nog zoveel meer) zijn er ook mogelijkheden om te picknicken en, niet onbelangrijk, een sanitaire stop. Meer info vind je op de website.
De Markvallei en het Kluysbos
De Markvallei omvat het landschap rond de Mark (Marcq), een riviertje dat ontspringt in het Henegouwse Silly en ter hoogte van Geraardsbergen uitmondt in de Dender. Op enkele kleine kernen van lintbebouwing en een handvol verspreide huizen na, is de Markvallei onbebouwd. In dit gebied wordt in de eerste plaats aan land- en bosbouw gedaan. Grote, glooiende hooilanden kenmerken het onwaarschijnlijk mooie landschap langs de pittoreske Mark.
Een deel van de Markvallei, die zich uitstrekt over de gemeenten Galmaarden, Tollembeek en Herne, is een beschermd natuurgebied. Je vindt er ook het kleine maar magnifieke Kluysbos (niet te verwarren met het Kluisbos in Kluisbergen), de laatste etappe van de Pauwelwandeling waarlangs je terug omhoogklimt op de helling naar de Bosberg. Het Raspaillebos is één van mijn favoriete bossen, maar het Kluysbos staat zelfs nog een trapje hoger op die ladder. Ik vind de kronkelende, dichtbegroeide paden en holle wegels die zich tussen en over de hellingen slingeren gewoonweg adembenemend. Verscholen tussen de bomen liggen bovendien oude turfputten vanwaar in vroegere tijden veen werd ontgonnen. Deze putten zijn ondertussen geëvolueerd tot vijvertjes met waterviolier en wederik. Ook de bovengenoemde bloesems en bloempjes tieren welig in het Kluysbos.
Pauwel, een gedoodverfde winnaar ⭐
Met haar traject door niet één maar twee glooiende toeristische regio’s, was de Pauwelwandeling een gedoodverfde winnaar. Vrijwel alle wandelingen die ik al in dit gebied maakte, zijn steevast op mijn lijstje met topfavorieten beland: de Wandeling door drie provincies, de A.S.Adventure wandelroute in het Raspaillebos, de Ringmuswandeling(en) … Deze inspirerende routes in het Toscane van de Lage Landen lieten mij stuk voor stuk niet onberoerd. En hoewel ik de omgeving al vrij goed kende, wist de Pauwelwandeling mij toch nog te verrassen en meteen een plaatsje te veroveren tussen mijn persoonlijke favorieten. Ik voel het, dit wordt zo één van die ‘go to’ wandelroutes, succes verzekerd!
Praktisch
Ik kwam op mijn route geen obstakels tegen. Blijf echter steeds alert. Ik kan niet verantwoordelijk gesteld worden voor onvolledige en/of niet accurate routebeschrijvingen. Ik kan in geen geval aansprakelijk gesteld worden voor enig direct of indirect verlies of schade voortkomend of verbonden met het gebruik van deze website. Vind je mijn foto’s mooi? Fijn! Wil je foto’s van mijn blog gebruiken? Vraag dan eerst om toestemming!