Nu de lente zich ein-de-lijk toont, nodigt ook de avondzon uit tot wandelen. Vorige week belandde ik in het Land van Aalst voor een knooppuntenwandeling van 8 km. Een grotendeels onverharde route en de belofte van een knuppelpad: dit móést gewoon goed zijn. In deze post neem ik je mee naar het zacht glooiende landschap op de grens van Aalst en Affligem en vertel ik je of de wandeling mijn hoge verwachtingen kon inlossen.
Het Land van Aalst
‘Land van Aalst’ verwijst naar een deel van het graafschap Vlaanderen dat van 1046 tot 1164 onder directe invloed van het Duitse keizerlijke gezag stond (en niet dat van de Franse koning waarvan de Vlaamse graaf zelf een leenplichtige was). Een complexe situatie analoog met de ingewikkelde politieke verhoudingen van die tijd, waarin territoria vaak leengoederen waren afhankelijk van verschillende heersers.
Na de dood van de laatste (erg jonge) heer van Aalst, kwam echter al na iets meer dan een eeuw een einde aan het geslacht van de graven van Aalst. Het leencontract werd verbroken en de heerlijkheid viel opnieuw in handen van de graaf van Vlaanderen. Het Land van Aalst werd gedegradeerd tot burggraafschap.
Op deze knooppuntenwandeling verken je een prachtig stukje natuur van het oude Land van Aalst, op de grens van Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant. Het gebied is gelegen op de overgang van de Noord-Vlaamse zandstreek en het stroomdal tussen de Dender en de Zenne, waar een afwisseling van heuvelkammen met zachte hellingen en brede valleien het landschap kenmerken: de zogenaamde ‘Brabantse Kouters’. Starten doe je aan de abdij van Affligem en het grootste deel van de route leg je af op Vlaams-Brabants grondgebied, maar het Kluizenbos bevindt zich voor een groot stuk in Aalst.
De abdij van Affligem
Op een beboste heuvelrug halverwege Gent en Brussel, vlak bij Aalst, ligt de abdij van Affligem. Voor de stichting van de religieuze gemeenschap had de streek hier een kwalijke reputatie. Lokale ridders gingen er vaak hun boekje te buiten bij tolheffingen. Volgens de legende kwamen zes van die roofridders tot inkeer en besloten ze om als kluizenaars boete te doen voor hun wereldse zonden. In 1062 verkregen ze de toelating van de bisschop van Keulen om een klooster te stichten: de Sint-Pieters-en-Paulusabdij. Een monnik uit Verdun nam de taak van abt op zich en leerde de eremieten de regel van Sint Benedictus aan. Dankzij de steun en bescherming van de graaf van Leuven stond de abdij weldra aan het hoofd van een reeks andere kloosters in het hertogdom Brabant.
Met de monniken kwam al snel ook het bier. De brouwerij verbonden aan de abdij van Affligem is één van de oudste van de Lage Landen, bijna 1000 jaar oud. Het bier wordt vandaag niet meer in de abdij zelf gebrouwen en wordt om die reden niet langer beschouwd als trappistenbier. Wél speelt het nog steeds een grote rol in het leven van de monniken van Affligem: zij zijn nog steeds de kwaliteitsbewakers van het gerstenat.
Na de start aan de abdij, wandel je via grind- en andere onverharde paden langs — hoe kan het ook anders — hopvelden, gras- en akkerlanden, beekvalleitjes, bomenrijen en zoveel meer. Via de Kluisdreef, op een verhoogde rug in het landschap, kom je aan wat vroeger het ‘Afflighem Bosch’ genoemd werd. Dit bos werd tijdens de Franse revolutie bijna volledig ontgonnen, maar groeide gelukkig weer aan tot het huidige Kluizenbos (of Kluisbos), dat zowel in Oost-Vlaanderen als in Vlaams-Brabant gelegen is.
Kluizenbos
Alvorens het bos in te duiken, passeer je de 18de-eeuwse Kluiskapel, die staat op de plaats van een vroegmiddeleeuwse boskapel. Deze kapel was toentertijd (7de-8ste eeuw) een kluis of cella waar monniken (van de Henegouwse abdij van Lobbes) als kluizenaars woonden. De kluis werd opgericht op een plek die geassocieerd werd met een heidense (Keltische) boom- en broncultus. Vandaag vind je er nog het zogenaamde ‘Kluizenputje’, een bron die volgens het volksgeloof niet alleen helende krachten voor blinden bezit, maar ook de vruchtbaarheid zou bevorderen. In de omgeving van de kapel bevinden zich enkele eenvoudige 19de-eeuwse landarbeiderswoningen. In 1985 werden de Kluiskapel en haar omgeving respectievelijk beschermd als monument en dorpsgezicht. Het loont zeker de moeite om eens binnen te gaan in het kapelletje.
Het Kluizenbos is één van de oudste bossen van Aalst/Affligem. Samen met het Kravaalbos in Meldert maakte het ooit deel uit van het Kolenwoud dat lang geleden zowat heel Midden-België besloeg. Rond de tijd van Julius Caesar — deze sprak in zijn De Bello Gallico over het ‘Silva Carbonnaria’, een verwijzing naar de winning van houtskool nodig voor de productie van ijzer (wapens) — strekte dit gigantische woud zich uit van de oevers van de Rijn en de Moezel tot aan de Noordzee. Het huidige Kluizenbos is zo’n 50 ha groot en in beheer bij Natuurpunt dat zich inzet om inheemse soorten te beschermen en invasieve (zoals reuzenbereklauw) te bestrijden. En ja, er zijn ook enkele knuppelpaden om U tegen te zeggen!
Voor het stuk van ongeveer 2 km door het Kluizenbos volg je geen knooppunten maar wel de bewegwijzering van Natuurpunt. Op dit punt komen 3 routes samen. De rode route (1,8 km) is het stukje door het bos zelf. De groene route (7,9 km) is de combinatie van de rode route en de knooppuntenwandeling die ik volgde. En dan is er ook nog een blauwe route (5,9 km) die een stukje Kluizenbos combineert met o.a. het Somergempark en golfclub De Kluizen.
Sterrenstatus
Grotendeels onverharde wandelingen hebben bij mij steevast een streepje voor. De knuppelpaden op de Kluizenbos wandelroute zorgden echter voor meer dan één streepje! Ik heb het niet exact gemeten, maar één van de boomstammenpaadjes in het bos is toch wel enkele honderden meters lang. Om die reden geef ik de rode route van Natuurpunt een ⭐. Het is een korte, avontuurlijke wandeling die het hele gezin zal weten te bekoren.
Ik wandelde al eerder in Affligem maar het was de eerste keer dat ik de hopstaken er van zo dichtbij kon bewonderen. Het stuk door het Kluizenbos was voor mij het hoogtepunt van de wandeling, maar ik heb eveneens genoten van de passages langs de Weimeersbeek en de Steenemeersbeek. Ik hou van de historiek die deze streek uitademt en die in nauw verband staat met de natuur. Bovendien is de rust in het gebied ongelofelijk. Daarom krijgt ook de groene route van mij een ⭐. Reden te meer om de blauwe wandellus weldra ook eens aan een inspectie te onderwerpen! Wordt vervolgd …
Praktisch
Ik kwam op mijn route geen obstakels tegen. Blijf echter steeds alert. Ik kan niet verantwoordelijk gesteld worden voor onvolledige en/of niet accurate routebeschrijvingen. Ik kan in geen geval aansprakelijk gesteld worden voor enig direct of indirect verlies, schade of letsel voortkomend uit of verbonden aan het gebruik van deze website. Vind je mijn foto’s mooi? Fijn! Wil je foto’s van mijn blog gebruiken? Vraag dan eerst om toestemming!
Bronnen: Inventaris Onroerend Erfgoed, Natuurpunt, Natuur en bos