Ik maakte deze wandeling voor het eerst in februari, twee dagen post Eunice. De extra-tropische storm liet toen zó een spoor van vernieling achter in het Ettingebos — het was bijna een hindernissenparcours — dat ik besloot op een later tijdstip, wanneer de route opnieuw geklaard was, terug te keren. Een geluk bij een ongeluk, want inmiddels werd de wandeling ook officieel bewegwijzerd. In deze post neem ik je mee naar Oosterzele, de toegangspoort tot de Vlaamse Ardennen, voor een charmant staaltje natuurlijk en cultureel erfgoed. Op die barkoude ochtend was de wereld heel eventjes omgeven door een gouden gloed. De bomen glinsterden als parelmoer en het gras glansde in het zonlicht …
Trage wegen in Oosterzele
De oudste vermeldingen van de naam Oosterzele gaan meer dan 1000 jaar terug. Eind 9de eeuw sprak men al van Ostresela, ontstaan uit de Germaanse woorden austra (= oostelijk) en sali (= uit één ruimte bestaand huis). Voor 1230 behoorde Oosterzele bij Scheldewindeke; daarna werd het een zelfstandige parochie. Vandaag is Oosterzele de naam van de fusiegemeente waartoe maar liefst zes deelgemeenten behoren: in het noorden de kleinere deelgemeenten Gijzenzele, Landskouter en Moortsele, in het zuiden het grotere Balegem, Scheldewindeke en Oosterzele zelf.
Op deze wandeling van net geen 7 km stap je grotendeels langs trage wegen, maar ook de verharde stukjes zijn behoorlijk ’traag’. Starten doe je aan graanjeneverstokerij Van Damme. Al snel leidt een eerste trage weg je het oude Ettingebos in. Daarna loopt de route langs zacht golvende kouters. Hier en daar passeer je een kapelletje; kerktorens en windmolens zorgen voor charmante vergezichten. Ik volgde de (H)Ettingen wandelroute op een barkoude maar prachtige ochtend die, hoewel ik ook de eerste keer al overtuigd was, mijn mening over deze wandeling zeker beïnvloed heeft. De zon zien opkomen, het doet wat met een mens …
Op die barkoude ochtend was de wereld heel eventjes omgeven door een gouden gloed. De bomen glinsterden als parelmoer en het gras glansde in het zonlicht.
Ettingebos
Eind 18de eeuw kwamen meerdere bossen in het gebied tussen Oosterzele, Scheldewindeke en Balegem voor, maar de meeste daarvan zijn nu praktisch verdwenen. In de plaats kwamen weiden met verspreid enkele bospercelen. Het oude Ettingebos is er gelukkig wel nog. Begin 2020 kocht Natuurpunt 12 hectare van het Ettingebos. Op die manier wil men dit prachtig stukje natuur vrijwaren. Om zoveel mogelijk het evenwicht te bewaren en te zorgen dat er niet te veel verstoring van flora en fauna ontstaat, is slechts een deel van het bos via de wandelpaden toegankelijk voor het publiek.
De herkomst van de naam Ettingebos alsook waarom men naar de wandeling verwijst met (H)Ettingen, heb ik helaas niet kunnen achterhalen. Mogelijks is er een link met ‘etting’, een oud zakelijk recht om dieren op het gras van iemand anders te laten grazen. Het is in ieder geval een oud bos met overwegend eiken en haagbeuken en waar typische voorjaarsbloeiers zoals bosanemoon en slanke sleutelbloem het goed doen. Omdat zowel de Kleine als de Grote Ettingebeek door het bos stromen, zijn er droge en natte stukken waardoor er een mooie afwisseling is tussen natte en droge habitats.
Ik spotte die dag enkele nieuwsgierige roodborstjes en hoorde de kenmerkende roep van een roofvogel (buizerd of havik?), maar eekhoorntjes en reeën zag ik niet, hoewel ze hier wel schijnen te wonen. Het Ettingebos herbergt ook enkele zeldzame vlindersoorten, waarvoor het nu natuurlijk niet het seizoen is.
Met kerktorens en molens doorspikkelde tableaus.
Hoewel je je hier nog maar op de drempel van de Vlaamse Ardennen bevindt, geven de open kouters alvast een voorsmaakje van wat je in deze prachtige regio kan verwachten: licht heuvelende met kerktorens en windmolens doorspikkelde tableaus. Op één van de kouters staat de Windekemolen. Het huidige molengebouw dateert uit de 19de eeuw en stond oorspronkelijk in Marq, maar al in 1378 werd in een erfenis melding gemaakt van een houten staakmolen op de gemeentegrens van Scheldewindeke en Balegem, zij het iets meer oostwaarts midden op de zogenaamde Grote Meulecauter. De Windekemolen is de omvangrijkste (in horizontale doorsnede) nog bestaande staakmolen in Oost-Vlaanderen en de enige in de provincie met twee armwielen op de molenas. In 2005 werd de molen om veiligheidsredenen gedemonteerd en vrij recent maalvaardig gerestaureerd.
In de verte zie je ook de stenen Guilletinemolen, een laat-18de-eeuwse korenwindmolen, oorspronkelijk met oliestampkot. Deze windmolen bleef in gebruik tot circa 1955 maar is, ondanks herstellingen van 1979 tot 1991, niet maalvaardig. Een tiental jaar geleden werden onder meer de houten kapconstructie en de wieken verwijderd in afwachting van een maalvaardige restauratie.
Op een tweesprong halverwege de kerk van Balegem en van Scheldewindeke, vind je de restanten van de Sint-Martinus of Duivelskapel. Van het gebouwtje zelf werd enkel het grondplan bewaard omringd door een bakstenen muur waarin keramische tegels die het leven van Sint-Martinus in zijn strijd tegen het kwaad en de duivel voorstellen, verwerkt zijn. Bij helder weer kan je vanaf hier drie kerktoren zien: die van Oosterzele, Balegem en Scheldewindeke.
Eentje om zeker te doen
De (H)Ettingen wandelroute is een ‘smaakmakertje’ voor wie wil wandelen in de Vlaamse Ardennen. Het is een toegankelijke route met weinig hoogtemeters die je zeker zin zal geven om het Toscane van Oost-Vlaanderen verder te verkennen. (Schijnbaar) eindeloos zijn de kouters hier aan de voet van de Vlaamse Ardennen (nog) niet en de drukke verkeersaders in de buurt kunnen afhankelijk van de wind voor wat achtergrondruis zorgen, maar toch hangt hier al een vleugje van die bijzondere sfeer van de heuvelende streek — en laat dat net zijn waar ik zo van hou … Dit, in combinatie met een barkoude maar heldere ochtendstond (hoewel die stilaan grijzer werd), maakte van de (H)Ettingen wandelroute voor mij persoonlijk een toppertje.
Praktisch
Bronnen: Inventaris Onroerend Erfgoed
Ik kwam op mijn route geen obstakels tegen. Blijf echter steeds alert. Ik kan niet verantwoordelijk gesteld worden voor onvolledige en/of niet accurate routebeschrijvingen. Ik kan in geen geval aansprakelijk gesteld worden voor enig direct of indirect verlies of schade voortkomend of verbonden met het gebruik van deze website. Vind je mijn foto’s mooi? Fijn! Wil je foto’s van mijn blog gebruiken? Vraag dan eerst om toestemming!