In deze post neem ik je níét mee naar het land van Streuvels in het West-Vlaamse Avelgem, maar wel naar de Waterhoek in Berlare. Ik ging er stappen op een gouden zomeravond na het werk en kwam helemaal tot rust. Iets meer dan 9 km via onverharde of begrinde voetwegen, langs akkers, graslanden en door ‘het Zwin van Berlare’, met op de koop toe een voetveer en een prachtig vlonderpad. Zelfs die 2 km op het jaagpad langs de Schelde — overigens wél prachtig op die mooie avond — werden licht verteerd …
De teleurgang van de Waterhoek
‘Stijn Streuvels’, ik heb het altijd al een zeer welluidende naam gevonden. Zijn echte naam was Franciscus Petrus Marie Lateur. Dat ligt toch iets minder goed in de mond. Streuvels dus. In zijn roman De teleurgang van de Waterhoek, een klassieker uit 1927, beschreef de West-Vlaamse auteur het verzet van plattelanders tegen de bouw van een brug over de Schelde. Decor: ‘de Waterhoek’ in Avelgem (West-Vlaanderen). Vele jaren later werkte Streuvels (op zeer hoogbejaarde leeftijd: hij was 98!) mee aan de verfilming van het boek door Fons Rademakers, maar hij overleed nog voor de prent af was.
Hoewel het boek van Streuvels zich afspeelt in het Avelgemse gehucht Rugge, schoot Rademakers voornamelijk beelden in de wijk Aubroeck in het Oost-Vlaamse Berlare. ‘Appels Veer’, één van de oudste fiets- en voetveren in de streek (al in het Verdrag van Verdun uit 843 (!) was er sprake van deze overzet) werd hierdoor een toeristische attractie. Als gevolg werd de straat die naar het Scheldeveer tussen Berlare en Appels leidde, prompt herdoopt tot ‘de Waterhoek’.
Over de uitgestrekte meersvlakte spreidt het zonnelicht en de stilte, één geworden in het tijdeloze van de zomernamiddag. Door de ruimte hoog en wijd – tussen ’t blauwe hemelveld en ’t groen van de bodem – wiebelt de aamloze lucht als de deining van groot water, en op de zonnesnaren gonst het leven als een verre droomzang. Alle dingen blijven aan hun zelf overgelaten, in zware rust, broeiend in ’t stoken der felle hitte.
Stijn Streuvels, De teleurgang van de Waterhoek (1927)
Stiltegebied de Scheldebroeken
Waarom Rademakers voor Berlare koos, weet ik niet, maar feit is dat er gelijkenissen zijn tussen Avelgem en de Oost-Vlaamse gemeente. Eerder ging ik al wandelen in de Avelgemse Scheldemeersen en toen ik las dat er een link was tussen beide meersen, moest ik niet lang nadenken over mijn volgende wandeling. Via Routen kwam ik uit bij de Waterhoek wandelroute, een suggestieroute die deel uitmaakt van het wandelnetwerk Kalkense Meersen.
Wie mijn blog een beetje volgt, weet dat ik fan ben van de Kalkense Meersen. Het natuurgebied is gelegen tussen de dorpskernen van Wetteren, Kalken, Schellebelle, Uitbergen en Overmere en gaat ter hoogte van Berlare over in de 7 km lange Scheldebroeken: een lappendeken van kruidenrijke graslanden en sloten, zeer in trek bij vogels van allerlei pluimage. De Scheldebroeken maken deel uit van een reservaatproject dat niet voor niets ‘het Zwin van Berlare’ wordt genoemd.
Linkeroever/rechteroever
De Waterhoek wandelroute bestaat eigenlijk uit twee lussen die van elkaar gescheiden zijn door de Schelde. De eerste lus van 6,4 km voert je hoofdzakelijk langs een stuk van de Scheldebroeken dat gekend staat als het Aubroek. Akkers en vochtige hooilanden, her en der doorsneden door kleine waterloopjes, bepalen hier het uitzicht.
Via het Appels Veer bereik je de tweede lus op grondgebied Appels aan de overkant van de rivier. Op deze kortere route (± 3 km) maak je kennis met natuurgebied de Oude Schelde dat ontstond doordat de Schelde er in de 19de eeuw werd rechtgetrokken. Hoewel het land hier op de meeste plaatsen het water heeft ingenomen, is dit het hele jaar door toch nog een drassig gebied. Op het natste stuk door één van de broekbosjes houdt een mooi vlonderpad je schoenen netjes droog.
Omdat het Appels Veer zo laat niet meer voer (check hier de vaartijden), beperkte ik me op die avond na het werk tot de lus door de Scheldebroeken. De volgende dag fietste ik naar Appels voor het tweede luikje van de wandelroute. Het plankenpad viel — uiteraard — in de smaak, maar ook het wandelpad door de verschillende bossen, jonge en oude, evenals de bruggetjes over het stilstaande water van de Oude Scheldemeander.
Sowieso al een aanrader
Ik schreef het onlangs nog: perceptie is altijd gekleurd. Op die prachtige, gouden zomeravond was dat niet anders. Dát, plus het gegeven dat ik een zwak voor meersenlandschappen heb. Objectief is mijn mening over de Waterhoek wandelroute dus zeker niet. Maar het feit dat ik sowieso al van plan was om lus één van de route een ⭐ te geven, ondanks het stukje langs het jaagpad, wil toch wel iets zeggen.
In combinatie met het tweede deel van de route op de rechteroever van de Schelde, vind ik die ⭐ echter helemaal gerechtvaardigd. Beide lussen vullen elkaar perfect aan: de weidse, open Scheldebroeken en het schaduwrijke moerasbos in natuurgebied de Oude Schelde.
Ik liet me inspireren door Routen en volgde de door hen voorgestelde wandelknooppunten. Starten deed ik, omwille van de betere bereikbaarheid met de auto, ter hoogte van knooppunt 38 (op de kruising van de Hogeweg en de Waterhoek) en niet knooppunt 64 aan het veer op het jaagpad. Ter hoogte van knooppunt 71 week ik even uit naar het wandelpad van Natuur en Bos (een interactieve wandellus) om bij het trekveer te komen. Die kleine omweg vond ik 100 % de moeite waard
Met dit kleine stukje ‘vals maar onvervalst’ Streuvelsland ontdekte ik alweer een prachtig brokje Vlaamse natuur. Ik voeg de Waterhoek wandelroute dan ook met veel plezier toe aan de wandelwijzer. Er is wel één minpuntje: niet ver van natuurgebied de Oude Schelde bevindt zich een containerpark dat voor geurhinder kan zorgen. Ik weet niet of dat altijd het geval is, maar op die hete zomerdag was dat, weliswaar maar op een kort stuk van de route, wel zo.
Praktisch
Ik kwam op mijn route geen obstakels tegen. Blijf echter steeds alert. Ik kan niet verantwoordelijk gesteld worden voor onvolledige en/of niet accurate routebeschrijvingen. Ik kan in geen geval aansprakelijk gesteld worden voor enig direct of indirect verlies of schade voortkomend of verbonden met het gebruik van deze website. Vind je mijn foto’s mooi? Fijn! Wil je foto’s van mijn blog gebruiken? Vraag dan eerst om toestemming!