Regen, regen en nog eens regen maar godzijdank bestaat er zoiets als waterdichte membranen. Hoewel een grijze ochtend op mij zeker niet hetzelfde stimulerende effect heeft als een prachtige zonsopgang, had ik die zondag om 8 uur toch al mijn waterdichte wandelplunje aan. “This better be good“, zei mijn man, want niet alleen regende het pijpenstelen, ook was de wandeling die ik uitgekozen had niet bepaald bij de deur. Een dik uur rijden naar natuurreservaat de Blankaart in Diksmuide, waar volgens Natuurpunt plankenpaden ons naar vogelkijkhutten en uitkijktorens zouden brengen om de vele vogels in alle rust te bekijken. Ik las ook ‘Blankaartkasteel, Blankaartmoeras en Blankaartvijver’ en had er alle vertrouwen in. In deze post kom je te weten hoe het ons vergaan is, maar ik kan je nu al verklappen dat ik ’s avonds niet op de zetel geslapen heb.
In het hart van de IJzervallei
Natuurreservaat de Blankaart bevindt zich grotendeels op grondgebied van de Diksmuidse deelgemeente Woumen. Het dorp is gelegen in de Westhoek, ten oosten van de IJzer, op de grens van de grachtenrijke polders — de zogenaamde broeken van Woumen — en de hoger gelegen zandleemstreek. Een klein gedeelte van het natuurgebied ligt in Merkem, een deelgemeente van Houthulst.
De broeken van Woumen zijn laaggelegen hooi- en weilanden aan de rechteroever van de IJzer die bij hevige regen als natuurlijk wachtbekken vollopen. Op die manier blijven de omliggende dorpen van wateroverlast gespaard. Natuurreservaat de Blankaart is onderdeel van dit broekgebied en ligt in het hart van de lage overstroombare poldervlakte in de IJzervallei. Op de Grote Kaart van het Brugse Vrije van de hand van Pieter Pourbus uit de 16de eeuw is ter hoogte van dit gebied reeds een langwerpige onregelmatige blauwe vlek te zien: de Blankaartvijver, het resultaat van eeuwenlange turfontginning die minstens teruggaat tot de 13de eeuw.
Uitgeregend zijn in de Blankaart, het is wel zo toepasselijk. De naam Blankaart verwijst immers naar ‘blank staan, onder water staan’. Door de eeuwenlange turfontginning is het Blankaartbekken het laagst gelegen deel van de IJzervallei, met alle gevolgen van dien. De kern van het natuurgebied is alleen over het water toegankelijk (bijvoorbeeld met een fluisterboot tijdens de zomermaanden). Elders houden plankenpaden je voeten droog, maar er zijn op deze wandeling evengoed stukken waar, regen of niet, waterdichte schoenen écht geen overbodige luxe zijn.
Vogelweelde
Reeds rond 1900 stond de omgeving van de Blankaart bekend als een uitzonderlijk natuurgebied met hoge botanische en ornithologische waarde. Deze natte hooilanden en graasweides met hun rietkragen en drijfzomen zijn het hele jaar door the place to be voor weide-, riet- en watervogels. De Blankaart is trouwens één van de weinige gebieden in Vlaanderen waar zoveel hectare rietland voorkomt. Niet alleen de vogels profiteren hiervan; het is ook een unieke biotoop voor insecten, spinnen en zwammen.
In de Blankaart vind je niet alleen vogelkijkhutten en -wanden, die op zich al allemaal next level zijn, maar ook een heuse vogelkijktoren. Vanuit de hoogte spotte ik een heleboel vogelsoorten zoals reigers, ganzen, aalscholvers, zwanen (10 stuks bij elkaar!) en zelfs een rode ibis (!) die vermoedelijk ergens ontsnapt was.
Bovenop één van de hutten (deze aan de stuw en vistrap) staan picknicktafels, maar wees gewaarschuwd: om hier te geraken neem je geen trap maar een houten helling en zowel deze als de planken op het platform boven zijn bij nat weer extreem glad.
Blankkaartkasteel
In de 19de eeuw verwezenlijkte baron Gustave de Coninck de Merckem zijn jongensdroom door een kasteel te laten bouwen aan de rand van de overstroombare IJzervallei. Tegelijkertijd werd toen ook een kasteelpark in Engelse landschapsstijl aangelegd met onder andere paardenstallen, een koetshuis, een hovenierswoning, een ommuurde moestuin, serres, een visvijver en een ijskelder (nu een overwinteringsplaats voor vleermuizen). De Blankaartvijver werd samen met de verdere uitbouw van het parkbos uitgediept en voorzien van een kunstmatig eiland en een eendenkooi.
Gelukkig voor ons was de familie van de baron sociaal ingesteld en had zij een hart voor de natuur. In 1959 bouwden ze het eclectische kasteel om tot een vormingscentrum en gaven ze de Blankaartvijver en het omliggende moeras in beheer aan Natuurpunt. Wij vatten de wandeling aan op de ruime parking van het bezoekerscentrum langs de Iepersteenweg.
Het kasteel is prachtig onderhouden en hetzelfde kan gezegd worden van de wandelpaden in het park. Een gietijzeren boogbrug bracht ons vervolgens naar de andere kant van de vijver en toen begon het eigenlijk pas écht. Plankenpaden en modderige passages langs begraasde weides brachten ons tot diep in het natuurreservaat, een landschap dat mijn mond deed openvallen. Natuurlijk lees ik op voorhand altijd wel iets over de gebieden waar ik ga wandelen — maar ook niet teveel; ik laat mij graag verrassen — en zoiets had ik niet verwacht!
Eentje met een ⭐
Hoewel ik mij nooit laat afschrikken door het weer, heeft het zeker en vast een impact op mijn indruk over een wandeling. Welnu, het heeft geregend van begin tot einde op deze route van net geen 10 km. Het geasfalteerde stuk vanaf het Blankaart Waterproductie Centrum tot aan het onverharde paadje 4 (víér!) km verderop, is op het randje van eentonig. Bovendien ben ik ook niet zo’n fan van ‘veel te vlakke en dus saaie’ polderlandschappen. En o ja, ik hou niet van grijze foto’s …
Regen, een lang eentonig stuk en uitgestrekte vlakke polders … En toch, tóch voorzie ik deze wandeling van Natuurpunt met volle overtuiging van een ⭐! De vele plankenpaden, de drassige passages langs graasweides, de indrukwekkende vogelrijkdom, het herfstpalet dat door de grijze lucht nog extra in de verf gezet werd en niet in het minst de romantische start op het kasteeldomein: stuk voor stuk dragen ze bij tot de charme van deze route. Ooit wil ik zeker terug om er een prachtige zonsopgang op beeld vast te leggen.
Praktisch
Ik kwam op mijn route geen obstakels tegen. Blijf echter steeds alert. Ik kan niet verantwoordelijk gesteld worden voor onvolledige en/of niet accurate routebeschrijvingen. Ik kan in geen geval aansprakelijk gesteld worden voor enig direct of indirect verlies of schade voortkomend of verbonden met het gebruik van deze website. Vind je mijn foto’s mooi? Fijn! Wil je foto’s van mijn blog gebruiken? Vraag dan eerst om toestemming!