Vaak beland ik omstreeks dezelfde tijd van het jaar geheel toevallig op dezelfde plek. Wanneer ik een wandeling voor de tweede keer maak, is dat onbewust soms bijna dag op dag een jaar later. Vorige week duwde mijn wandelgeheugen mij richting de Vlaamse Ardennen. Ik herinnerde me een pad langs een oude spoorwegbedding door het Livierenbos, onderdeel van een avontuurlijke wandeling vanuit Opbrakel. Hoewel die wandeling een absolute topper was, herwerkte ik ze tot een nieuwe ervaring met ook een passage langs het Hayesbos. In deze post vertel ik je alles over dit avontuurtje — want dat was het écht wel — vlak bij en over de taalgrens, dwars door het Livieren- en Hayesbos, maar ook langs wondermooie open plekken, in hoofdzaak via onverharde paden. Van ’t padje af dus, letterlijk dan, en net als vorig jaar vielen er die dag enkele kleine sneeuwvlokjes …
Trimaarzate door het Livierenbos
Net als een jaar geleden, vatte ik mijn wandeling aan nabij de voormalige Sint-Martinuskerk in de Brakelse deelgemeente Opbrakel. Het gebouwtje met zijn 13de-eeuwse Romaanse toren is sinds 2020 niet meer in gebruik als godshuis, maar het is wel een beschermd monument. Kort na de start, kreeg ik al meteen een trage weg onder de voeten: de Zureveldweg, die verderop overgaat in de Oude Pastorijstraat. Daar vind je de oude pastorie, eveneens een beschermd momument dat door de huidige eigenaars prachtig werd gerenoveerd met authentieke materialen. Ik was echter zó gefixeerd op de oude treinbedding die me die dag opnieuw naar de Vlaamse Ardennen had gelokt dat ik nauwelijks oog had voor het karakteristieke boerenhuis, noch voor het tot gezinswoning gerestaureerde oude stationsgebouw in de onverharde Hameidries.
De trimaarzate in het Livierenbos is een oude spoorwegbedding die nu is omgevormd tot wandelpad. Het Livierenbos of Bois de la Louvière ligt pal op de taalgrens in het gebied tussen de gemeenten Flobecq en Brakel. Tot in de 17de eeuw werden hier wolven waargenomen, een aanwezigheid die zich verraadt in de Franse naam van het bos. Ik stapte op andere wandelingen al vaker door dit majestueuze bos, maar die oude treinbedding … Daaaamn! Hier moet je af en toe over omgewaaide boomstammen klauteren; soms dwingt een ondergelopen pad of een omgevallen reus je zelfs tot uitwijken. De naam trimaarzate verwijst naar het vroegere treinvervoer van arbeiders naar de Henegouwse koolmijnen. In de volksmond werden zij ‘zwervers’ of ’trimaars’ genoemd, naar het Franse trimardeur, vagebonden die het platteland doorkruisten, van stad naar stad, werkend wanneer de gelegenheid zich voordeed.
De rails van de treinbedding werden uitgebroken, weelderig groen nam het oude spoorwegtracé over. De verhoogde berm zorgt voor een niet te evenaren beleving in het Livierenbos. Je kan het pad ongeveer een kilometer volgen voordat het privéterrein wordt en je links het bos moet induiken. Hier is het even verwarrend omdat op één boom een bordje met ‘verboden toegang’ hangt, maar het stuk bos aan de linkerkant is wel degelijk openbaar. Als je goed kijkt zie je bomen met merktekens zoals pijlen en stippen. Zij leiden je verder door het bos want een duidelijk aangegeven pad is er niet. Dit deel van het Livierenbos voelt heel ongerept aan; ik zag er zelfs enkele reeën wegschieten …
Het Hayesbos
Verspreid over Everbeek liggen de Everbeekse Bossen, een netwerk van kleine en grote bossen die overblijven van een eeuwenoud bossencomplex op de flanken van getuigenheuvels tussen Brakel en Ronse. Één van die bossen is het Hayesbos, de noordoostelijke uitloper van het Livierenbos. De kern van het Hayesbos lijkt sinds de middeleeuwen onafgebroken bos te zijn gebleven. Dit ‘oud bos’ was door zijn steile hellingen met bronnen en beken immers nooit interessant voor landbouwontginning. Vandaag worden bepaalde delen van het Hayesbos beheerd door Natuurpunt, terwijl andere delen worden geëxploiteerd. In het Hayesbos komen veel planten voor die typisch zijn voor oud bos. Het Hayesbos is ook het enige bos in de Vlaamse Ardennen waar alle typische bronbossoorten samen voorkomen.
Als basis voor ‘mijn’ wandelroute gebruikte ik de topper waaraan ik eerder refereerde, nl. een route uit de Wandel- & inleefgids van het Milieufront Omer Wattez. Het stuk in het Hayesbos stippelde ik uit aan de hand van de offgrid auto modus van Wandelknooppunt.be. Wanneer je op deze manier twee punten selecteert op de kaart worden die automatisch met elkaar verbonden door middel van een traject dat (volgens OpenStreetMap-data) geschikt is om te wandelen. Zo maakte ik kennis met het zeer grillige reliëf van het bos en door de afwezigheid van een duidelijk aangegeven of uitgesleten pad, verdwaalde ik af en toe. Net toen ik me afvroeg of ik daar wel mocht wandelen, kwam ik toch andere wandelaars tegen en belandde ik uiteindelijk op een route van Natuurpunt. Hun bewegwijzerde route in het Hayesbos ga ik binnenkort zeker wandelen.
Vallei van de Verrebeek
De naam ‘Hayes’ zou een verfransing zijn van het woord ‘heide’. Zo zou de Hayestraat eigenlijk de Heidestraat zijn. In oude teksten komt namelijk de naam ‘Hedeken’ voor, Middelnederlands voor ‘heideken’, kleine heide. Op een hoek gevormd door twee bospaden waarvan het ene overgaat in de Hayestraat, passeer je langs ‘de Scheven Hoek’. De Hayestraat is gekasseid tussen de voormalige boerenarbeiderswoning/boswachtershuis en de kleine de Sint-Jozefskapel, deze geflankeerd door twee opgaande linden.
Ten noorden van het Hayesbos gaat het gebied over in het kleinschalige cultuurlandschap van de vallei van de Verrebeek. Hier wandel je o.m. over de weg Verrebeke, die min of meer evenwijdig aan de sterk kronkelende gelijknamige beek loopt. Vanaf hier kan je een blik werpen op de Verrebeekmolen. Aanvankelijk functioneerde de stenen molen uit 1803 als oliemolen maar eind 19de eeuw werd hij omgebouwd tot graanmolen. Na de plaatsing van een elektrische motor in 1919 bleef de molen nog in bedrijf tot 1938; nadien raakte het oude bouwwerk stilaan in verval. Tussen 1994 en 1996 werd de molen volledig ontmanteld en heropgebouwd. Je passeert ook nog langs het Mijnwerkerspad, maar dat laat je op deze wandeling letterlijk links liggen, vooraleer de Zureveldweg je opnieuw tot aan de Sint-Martinuskerk brengt.
Niet zonder GPX
De wandeling heeft een aanlooproute van om en bij 600 m (x 2) op een totaal van 8,83 km. Je kan dit eventueel vermijden door elders langs de route te starten. Omdat deze wandeling slechts 14 % verhard is, is parkeergelegenheid langs de kant van de weg echter bepaald niet evident. Ik parkeerde bv. wel eens in de berm op Tenbergen, maar dat lukt niet elke keer.
Het avontuurlijke gevoel vanop de trimaarzate, het oude spoorwegtracé, vergezelde me op de ganse wandeling. Ik heb intens genoten van de passages langs de beide bossen en ook de open stukken langs de bosranden waren fenomenaal. De Vlaamse Ardennen blijven toch echt weergaloos; geen wonder dat het Vlaamse heuvelland zo aan mij trekt. De nabijheid van de taalgrens zorgt hier ook voor een aparte sfeer.
Het was spannend om mijn weg te moeten zoeken tussen de beken en kloven in het Hayesbos aan de hand van mijn GPS — zonder was het niet gelukt. Hier en daar zag ik wel gekleurde pijlen op de bomen, maar erg duidelijk was het allemaal niet. Navigeer je liever niet aan de hand van een GPS (of smartphone), dan kan je één van de wandelroutes van Natuurpunt volgen. Ik hou zelf wel van dat avontuurlijke kantje, een beetje off grid gaan, al liep ik hier en daar niet op mijn gemak omdat er geen duidelijk bospad liep. Ik wil het uiteraard niet op mijn geweten hebben om kwetsbare zones te verstoren. Ik kijk er al naar uit om de routes van Natuurpunt aan een testje te onderwerpen!
Praktisch
Bronnen: Inventaris Onroerend Erfgoed
Ik kwam op mijn route geen obstakels tegen. Blijf echter steeds alert. Ik kan niet verantwoordelijk gesteld worden voor onvolledige en/of niet accurate routebeschrijvingen. Ik kan in geen geval aansprakelijk gesteld worden voor enig direct of indirect verlies of schade voortkomend of verbonden met het gebruik van deze website. Vind je mijn foto’s mooi? Fijn! Wil je foto’s van mijn blog gebruiken? Vraag dan eerst om toestemming!